Bán dẫn đang mở ra cánh cửa phát triển mới cho Đà Nẵng và sức trẻ chính là động lực để thành phố bứt phá. Những chia sẻ từ sinh viên, giảng viên và nhà quản lý đào tạo mang đến các góc nhìn giàu nhiệt huyết, gợi mở hướng kết nối tri thức trẻ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và định hình những bước đi chiến lược nhằm kiến tạo một tương lai bán dẫn bền vững cho thành phố.
Các trường đại học chú trọng tạo môi trường học tập chủ động, sáng tạo để sinh viên phát huy khả năng. Trong ảnh: Sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng) trong một giờ học.
TS. Phan Minh Đức, Chủ tịch Hội đồng Đại học Đà Nẵng:
Xây nền móng cho công nghiệp bán dẫn
Công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo là các lĩnh vực kỹ thuật công nghệ mũi nhọn, nền tảng quan trọng của tương lai, từ hạ tầng số, đô thị thông minh, giao thông tự hành, y tế chính xác, đến quốc phòng - an ninh và các ngành công nghiệp sáng tạo mới.
Phát triển công nghệ chip bán dẫn là bước đi chiến lược để hội nhập sâu chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu, đồng thời khẳng định năng lực tự chủ về khoa học - công nghệ của quốc gia.
Đại học Đà Nẵng luôn coi nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ cao là trụ cột chiến lược. Trong đó, các lĩnh vực liên quan đến công nghệ chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ số, IoT - tự động hóa; vật liệu - năng lượng, sức khỏe số; kinh tế số, tài chính số, dịch vụ thông minh và hàng không - không gian… được xác định là trọng tâm phát triển trong giai đoạn tới.
Đại học Đà Nẵng đang đẩy mạnh mô hình hợp tác nghiên cứu liên ngành, kết nối giữa các trường đại học thành viên, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ và các đối tác quốc tế.
Đặc biệt, định hướng xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo gắn với chiến lược của thành phố bằng liên kết khu công nghệ cao với TechnoPole, gồm: trung tâm ươm tạo, xưởng chế tạo sản phẩm mẫu, môi trường thử nghiệm phát triển phần mềm và PTN chung về bán dẫn, AI, robot, y sinh, vật liệu, năng lượng,…
Song song với hoạt động nghiên cứu, Đại học Đà Nẵng chú trọng phát triển lực lượng sinh viên có tư duy toàn cầu, làm chủ công nghệ cốt lõi và có khả năng tham gia chuỗi giá trị của ngành công nghiệp bán dẫn đang bùng nổ, từ chip AI hiệu năng cao, vi mạch quản lý năng lượng thông minh, đến bộ xử lý tích hợp cho các thiết bị IoT và 5G/6G.
Chúng tôi kỳ vọng mỗi sinh viên sẽ được trang bị nền tảng vững chắc về khoa học và kỹ thuật, trở thành những kỹ sư, nhà sáng tạo trẻ đóng góp vào sự phát triển của ngành chip bán dẫn.
Mỗi ý tưởng, mô hình, giải pháp công nghệ mà sinh viên nghiên cứu hôm nay có thể là viên gạch đầu tiên của những công trình lớn trong tương lai; góp phần cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cùng Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về giáo dục và đào tạo, góp phần đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển bền vững.
Điều quan trọng nhất không phải chỉ là kết quả mà là tinh thần tiên phong, dám nghĩ, dám thử, dám chinh phục để làm chủ công nghệ bán dẫn.
TS. Nguyễn Linh Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng):
Nâng cấp từ chính chương trình đào tạo
Chương trình đào tạo cập nhật liên tục những cải tiến mới và có đội ngũ giảng viên đủ năng lực truyền tải kiến thức, đó là những yêu cầu bắt buột để có thể tạo ra một thế hệ sinh viên công nghệ với khát vọng kiến tạo tương lai bán dẫn.
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật bắt đầu tuyển sinh ngành Thiết kế vi mạch bán dẫn từ năm 2024; nhưng trước đó đã chuẩn bị nguồn lực cơ sở vật chất, nhân lực sẵn sàng cho đào tạo. Nhà trường cải tiến chương trình đào tạo công nghệ, trong đó có thiết kế vi mạch bán dẫn theo các quy định mới của Bộ và Đại học Đà Nẵng. Nhờ đó giảng viên có đủ điều kiện đáp ứng giảng dạy đối với các ngành nghề mới.
Bên cạnh đó, để tăng cường năng lực, kiến thức chuyên môn sâu trong lĩnh vực đào tạo thiết kế vi mạch bán dẫn, nhà trường cử nhiều lượt giảng viên tham gia các chương trình đào tạo tăng cường kiến thức: tham gia khóa đào tạo Thiết kế vật lý vi mạch do Tresemi tổ chức; học lớp thiết kế vi mạch cơ bản do NIC tài trợ; tham dự lớp thiết kế vi mạch số do thành phố tổ chức; tham gia lớp đóng gói kiểm thử vi mạch của Đại học Arizona Hoa Kỳ; tham gia lớp thiết kế, kiểm tra vi mạch của Veron…
Trong chiến lược xây dựng nguồn nhân lực bán dẫn lâu dài, bền vững, các trường cần sự đồng hành của ngành chức năng, doanh nghiệp. Trong đó, thành phố cần có các chính sách hỗ trợ kinh phí đầu tư trang thiết bị phòng thực hành, xưởng thực tập cho các trường đại học; hỗ trợ kinh phí tổ chức các cuộc thi STEM với định hướng ứng dụng công nghệ điện tử bán dẫn cho học sinh THPT để tìm kiếm, phát hiện các học sinh có đam mê và tiềm năng cho việc mở rộng nguồn người học chuyên sâu về lĩnh vực bán dẫn sau này.
Giảng viên các trường thuộc Đại học Đà Nẵng tham gia lớp bồi dưỡng nâng cao kiến thức về vi mạch bán dẫn.
PGS.TS Huỳnh Công Pháp, Hiệu Trưởng Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Việt - Hàn (Đại học Đà Nẵng):
Hỗ trợ sinh viên đón đầu xu hướng
Trước làn sóng phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam và trên thế giới, Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Việt - Hàn (VKU) là trường đại học đầu tiên tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên công bố tuyển sinh ngành Kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn vào tháng 10/2023. Song song với tuyển sinh chính quy, VKU đi đầu trong xây dựng nền tảng nhân lực vi mạch khi phối hợp với thành phố Đà Nẵng, Viện Công nghệ thông tin (Đại học quốc gia Hà Nội) và Tập đoàn Synopsys tổ chức khóa đào tạo giảng viên nguồn đầu tiên cho thành phố, gồm 25 học viên, đào tạo trong 6 tháng.
Với định hướng quốc tế hóa, chương trình đào tạo của trường được thiết kế theo chuẩn công nghiệp, sinh viên được học thực hành trực tiếp trên phần mềm bản quyền từ Synopsys. Nhà trường cũng đã thành lập Trung tâm Vi mạch bán dẫn và Công nghệ thông minh về đào tạo thiết kế vi mạch bán dẫn, nơi đóng vai trò cầu nối giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, nhằm xây dựng hệ sinh thái đào tạo - nghiên cứu - chuyển giao công nghệ toàn diện.
Ngay từ năm đầu tiên triển khai đào tạo Kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn, chương trình được xây dựng theo định hướng thực tiễn - ứng dụng - chuẩn công nghiệp, nhằm giúp sinh viên sớm hòa nhập chuỗi giá trị toàn cầu. Sinh viên được đào tạo bài bản từ cơ sở đến chuyên sâu, với các học phần nền tảng như kỹ thuật điện - điện tử, vi điều khiển, tín hiệu số… cho đến các học phần cốt lõi trong thiết kế vi mạch như IC số, IC tương tự, thiết kế layout, kiểm thử và xác minh mạch. Sinh viên được thực hành trực tiếp trên phần mềm bản quyền của Synopsys giúp sinh viên tiếp cận sớm với môi trường công nghiệp thực tiễn.
Nhà trường chú trọng tạo môi trường học tập chủ động - sáng tạo cho sinh viên thông qua các mô hình câu lạc bộ Vi mạch VKU-ICC. Đặc biệt, để nâng cao năng lực hội nhập và tăng cường cơ hội nghề nghiệp quốc tế, VKU tích cực triển khai chương trình đào tạo song ngữ Anh - Việt, Nhật - Việt, Hàn - Việt.
Đặc biệt, năm 2025 nhà trường có chương trình đào tạo song ngữ Nhật - Việt cho ngành Vi mạch bán dẫn. Sinh viên ngành vi mạch được học các học phần ngoại ngữ chuyên ngành ngay từ năm nhất, tham gia các khóa học kỹ năng mềm, viết luận, thuyết trình, báo cáo chuyên đề bằng tiếng Anh, đồng thời có cơ hội tham gia trao đổi học thuật, thực tập tại các doanh nghiệp, tổ chức giáo dục đối tác đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước sử dụng tiếng Anh. Đây là chiến lược quan trọng trong mục tiêu quốc tế hóa giáo dục, giúp sinh viên nhà trường vừa vững chuyên môn, vừa thành thạo ngoại ngữ, sẵn sàng gia nhập các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn.
PGS.TS Đặng Công Thuật, Trưởng phòng Đào Tạo Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Đà Nẵng):
Tăng cường năng lực cạnh tranh cho người học
Hiện nay, Trường Đại học Bách khoa đào tạo 41 chương trình đại học, trong đó các ngành kỹ thuật - công nghệ chiếm 44,7% quy mô sinh viên. Hệ thống đào tạo được bảo đảm chất lượng theo chuẩn quốc tế, với 30 chương trình đạt kiểm định quốc tế (AUN-QA, CTI - Pháp, ASIIN - Đức) và nhà trường đã được công nhận kiểm định cấp cơ sở giáo dục theo tiêu chuẩn HCERES (chu kỳ 2). Đây là nền tảng quan trọng để bảo đảm năng lực cạnh tranh toàn cầu cho đội ngũ kỹ sư do nhà trường đào tạo.
Trong lĩnh vực thiết kế vi mạch, khoảng 85-90% sinh viên thực hiện Capstone Project đã được tuyển dụng bởi chính doanh nghiệp hướng dẫn, nhiều trường hợp được nhận việc trước khi tốt nghiệp.
Đặc biệt, tất cả sinh viên Capstone trong lĩnh vực vi mạch được tuyển dụng vào doanh nghiệp trong ngành, không chỉ tại Đà Nẵng mà cả các thị trường khu vực. Báo cáo thống kê cho thấy, khoảng 70-80% kỹ sư tại các công ty thiết kế vi mạch ở Đà Nẵng là cựu sinh viên Trường Đại học Bách khoa và tại một số doanh nghiệp như Renesas, tỷ lệ này đạt 100%.
Bên cạnh hệ đào tạo chính quy, Trường Đại học Bách khoa còn tổ chức các chương trình đào tạo ngắn hạn chuyên sâu theo đơn đặt hàng, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Tiêu biểu là hợp tác với tổ chức TRESEMI - nhóm chuyên gia người Việt làm việc tại các hãng thiết kế vi mạch hàng đầu thế giới như Skyworks, Mediatek, Silicon Labs, NXP… nhằm tổ chức các khóa học tích hợp lý thuyết và thực hành, có trang thiết bị do doanh nghiệp cung cấp và được quy đổi tín chỉ cho sinh viên đại học chính quy.
Ngoài ra, hợp tác đào tạo gắn chặt với hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và tài trợ doanh nghiệp. Trong giai đoạn 2023 - 2025, nhà trường đã hợp tác hiệu quả với các tổ chức như Erasmus+, ACCEES, PURSEA, AUF… và tiếp nhận hỗ trợ trực tiếp từ các doanh nghiệp FDI như Honeywell, Cognex, MIDAS IT, Murata Foundation, Boeing, Sika, Mitsubishi Electric…, góp phần nâng cao năng lực giảng dạy, nghiên cứu và thực hành cho cả giảng viên và sinh viên.
Hướng đến năm 2030, nhà trường đặt mục tiêu cung cấp cho thị trường khoảng 800-1.000 kỹ sư chuyên ngành vi điện tử, thiết kế vi mạch, trí tuệ nhân tạo và khoảng 5.000 kỹ sư ngành gần có khả năng làm việc trong các lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao.
Bên cạnh đó, nhà trường cũng định hướng đào tạo ít nhất 30 tiến sĩ trong các lĩnh vực khoa học - công nghệ trọng điểm, nhằm đóng góp cho hệ thống giáo dục và nghiên cứu quốc gia.
Trần Anh Tú, sinh viên ngành vi mạch bán dẫn, Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Việt - Hàn (Đại học Đà Nẵng):
Chủ động xây dựng kế hoạch học tập
Vi mạch bán dẫn là lĩnh vực còn khá mới ở Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung, nhưng lại mở ra rất nhiều triển vọng phát triển. Vì vậy việc được học tập trong giai đoạn ngành bán dẫn đang tăng tốc giúp mình cảm nhận rõ cơ hội, thách thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với một lĩnh vực mang tính chiến lược quốc gia.
Khi theo học ngành này, được tham gia các hội thảo, tọa đàm và hoạt động học thuật do nhà trường tổ chức là cầu nối quan trọng để sinh viên tiếp cận tri thức quốc tế. Tại đây, sinh viên được lắng nghe chia sẻ của giảng viên, nghiên cứu sinh từ những đại học lớn trên thế giới, qua đó mở rộng góc nhìn, định hình lộ trình nghề nghiệp và nuôi dưỡng đam mê sáng tạo công nghệ.
Bên cạnh kiến thức nền tảng, sinh viên ngành bán dẫn tại Trường Đại học Công nghệ thông tin và truyền thông Việt - Hàn còn được định hướng tiếp cận toàn diện với thiết kế vi mạch, thực hành với chip và tham gia các phòng thí nghiệm công nghệ. Sự hỗ trợ của giảng viên giúp sinh viên xây dựng nền móng vững chắc, đồng thời kết nối với các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong và ngoài nước.
Ngoài môi trường đào tạo, sinh viên cũng cần chủ động trong việc xây dựng kế hoạch học tập cho phù hợp; tham gia nghiên cứu khoa học, các dự án nhóm, khóa đào tạo chuyên sâu hay hoạt động trải nghiệm doanh nghiệp giúp trau dồi kỹ năng, rèn tư duy sáng tạo và chuẩn bị tốt cho yêu cầu thực tế của ngành. Mỗi trải nghiệm hôm nay chính là hành trang để thế hệ trẻ tự tin góp phần vào bước tiến mới của công nghiệp bán dẫn Việt Nam trong tương lai.
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng) đầu tư, cải tiến chương trình đào tạo gắn với thực hành, đáp ứng nhu cầu của người học và thị trường.
Anh Lê Công Hùng, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Sinh viên Việt nam, Bí thư Thành Đoàn Đà Nẵng:
Bồi dưỡng sinh viên làm chủ công nghệ
Nhận thức sâu sắc về các vấn đề của sinh viên Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ đang định hình tương lai, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam xác định bồi dưỡng và định hướng sinh viên trở thành lực lượng hạt nhân tiên phong trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và làm chủ công nghệ mới là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu.
Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam đã bám sát các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước để kiến tạo những giải pháp chiến lược và thiết thực.
Đó là việc đẩy mạnh, nâng tầm các phong trào “Sinh viên nghiên cứu khoa học”, “Sinh viên sáng tạo, khởi nghiệp”, đồng thời tập trung xây dựng môi trường học tập, nghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại, khuyến khích sinh viên mạnh dạn theo đuổi các lĩnh vực công nghệ cao.
Mọi nỗ lực đều nhằm mục đích cao nhất là khơi dậy và tạo điều kiện để sinh viên phát huy tối đa năng lực, trí tuệ, tinh thần sáng tạo, từ đó đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.
Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam cam kết tiếp tục đóng vai trò kiến tạo, kết nối và đồng hành, tạo mọi điều kiện tốt nhất để sinh viên thực hiện sứ mệnh làm chủ khoa học công nghệ, giữ vững vị thế tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2025 - 2030, góp phần đưa đất nước cất cánh trong kỷ nguyên mới của tri thức và sáng tạo.
Kiều Gia Khanh, sinh viên chuyên ngành Thiết kế vi mạch - vi điện tử, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng):
Mở ra nhiều cơ hội cho tương lai
Yêu thích những ngành liên quan đến khoa học kỹ thuật, điện - điện tử nên tôi tìm hiểu các trường có đào tạo lĩnh vực này. Sau khi tìm hiểu, thấy có các ngành liên quan như AI, khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, thiết kế vi mạch bán dẫn… và tôi quyết định thử sức ở lĩnh vực vi mạch bán dẫn. Đây là ngành đang được nhiều quốc gia trên thế giới tập trung phát triển.
Vi mạch bán dẫn là ngành mới và được đánh giá rất quan trọng trong tương lai, vì vậy khi theo học ngành này tôi sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận những kiến thức mới, hay và chuyên sâu, sau này có thể ứng dụng vào các công nghệ hiện đại, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước trong tương lai. Bên cạnh đó, ngành này cũng mở ra cho người học nhiều cơ hội được tiếp cận với các doanh nghiệp lớn. Do đó để theo đuổi ngành học và phát triển trong tương lai, đòi hỏi người học phải chăm chỉ, cần cù và kiên định với định hướng đã chọn để có thể mơ những giấc mơ xa.
Ngoài ra, ngành này ở quốc tế đã phát triển khá lâu rồi, nhưng còn mới mẻ ở Việt Nam do đó ngôn ngữ là rào cản lớn đối với người học. Là người trẻ tôi thấy ngoài chuyên ngành cần phải rèn luyện thêm ngôn ngữ để có thể chủ động trong công việc sau này. Khi đã tích lũy đủ nền tảng kiến thức cơ bản và ngôn ngữ thì sinh viên có thể tham gia các dự án nghiên cứu khoa học, được sự hướng dẫn của các thầy cô, chuyên gia, từ đây có thể rèn luyện thêm các kỹ năng, có định hướng rõ ràng hơn về các hướng đi trong tương lai.